Oparzenie jest to uszkodzenie tkanek powstałe w wyniku działania czynników termicznych, chemicznych, promieniowania lub prądu elektrycznego. Prowadzi do martwicy tkanek i utraty płynów ustrojowych, wskutek zwiększonej przepuszczalności naczyń. Skutki oparzeń, takie jak wstrząs hipowolemiczny, uszkodzenie układu oddechowego czy zakażenia stanowią bezpośrednie zagrożenie życia. Oparzenia rozpoznaje się na podstawie wywiadu od poszkodowanego lub świadków zdarzenia i na podstawie typowych objawów.

PODZIAŁ OPARZEŃ ZE WZGLĘDU NA PRZYCZYNĘ:

• Oparzenia termiczne – spowodowane są przez wysoką temperaturę. Powstają w wyniku bezpośredniego kontaktu z płomieniami, gorącymi płynami, gazami lub gorącą powierzchnią.

• Oparzenia chemiczne – spowodowane są przez kontakt ze stężonymi kwasami, zasadami lub pewnymi związkami organicznymi (np. fenolami), które mogą występować nie tylko w postaci płynnej ale również stałej lub gazowej.

• Oparzenia elektryczne – powstają w wyniku przepływu prądu elektrycznego przez ciało. Źródłem prądu może być domowa lub przemysłowa instalacja elektryczna, piorun lub nagromadzenie bardzo dużego ładunku statycznego.

• Oparzenia radiacyjne – są wynikiem działania promieniowania np. słonecznego lub radioaktywnego. Mogą objawić się bezpośrednio po napromieniowaniu lub z opóźnieniem.

GŁĘBOKOŚĆ OPARZEŃ:

I stopień – powierzchowne.

• Przyczyna: wybuch płomienia, krótkie działanie gorącego płynu, krótki kontakt z gorącymi ciałami stałymi, oparzenie słoneczne.
• Wygląd powierzchni: sucha, bez pęcherzy lub z niewielkim obrzękiem.
• Kolor: rumień.
• Ból: silny.

II stopień – niepełnej grubości skóry.

• Przyczyna: bezpośredni kontakt z płomieniem, kontakt z gorącymi płynami i ciałami stałymi, oparzenia chemiczne.
• Wygląd powierzchni: pęcherze.
• Kolor: różowo-biały, czerwono-wiśniowy.
• Ból: silny.

III stopień – pełnej grubości skóry.

• Przyczyna: płomień, płonące ubranie, kontakt z gorącymi płynami i ciałami stałymi.
• Wygląd powierzchni: sucha, twardy strup.
• Kolor: biały, woskowy, ciemny lub występuje czarny strup.
• Ból: słaby lub bezbolesność.

IV stopień – dotyczy głębszych struktur.

• Przyczyna: długotrwały kontakt z płomieniem, oparzenie elektryczne.
• Wygląd powierzchni: jak w III stopniu, dodatkowo mogą być widoczne ścięgna, mięśnie, kości.
• Kolor: jak w III stopniu.
• Ból: jak w III stopniu.

Czasami nie wyróżnia się oparzeń IV stopnia i wszystkie oparzenia tego typu zalicza się do oparzeń III stopnia.

ROZLEGŁOŚĆ OPARZEŃ:

Przy ocenie ciężkości oparzenia rozległość jest ważniejsza niż głębokość. W obliczeniu powierzchni małych oparzeń można posłużyć się jako wzorcem dłonią poszkodowanego. Dłoń z wyprostowanymi, przywiedzionymi palcami stanowi 1 % powierzchni ciała.Przy bardziej rozległych poparzeniach u dorosłych stosuje się tzw. regułę dziewiątek, a u dzieci – regułę piątek.

Reguła dziewiątek u dorosłych:

• 9 % głowa.
• 9 % każda kończyna górna.
• 18 % przód tułowia.
• 18 % tył tułowia.
• 18 % każda kończyna dolna.
• 1 % okolica krocza.

Reguła piątek u dzieci i niemowląt:

• 20 % głowa.
• 20 % przód tułowia.
• 20 % tył tułowia.
• 10 % każda kończyna.

OCENA CIĘŻKOŚCI OPARZEŃ:

Oparzenia dzielą się na lekkie, średnie i ciężkie. Aby dokładnie ocenić uraz należy uwzględnić głębokość i powierzchnię oparzenia.

• Lekkie – to takie, w których oparzenia I lub II stopnia nie przekraczają 15 % powierzchni ciała, a oparzenia III stopnia 5 %.
• Średnie – gdzie oparzenia I lub II stopnia obejmują od 15 – 30 % powierzchni ciała, a oparzenia III stopnia do 15 %.
• Ciężkie – oparzenia I lub II stopnia powyżej 30 % powierzchni ciała, a oparzenia III stopnia powyżej 15 %.

ZASADY POSTĘPOWANIA PRZY OPARZENIACH:

Przy opatrywaniu poparzeń należy zadbać o własne bezpieczeństwo i używać rękawiczek.

• Na początku, jeśli jeszcze działa, należy wyeliminować czynnik parzący. Należy tutaj pamiętać o własnym bezpieczeństwie.
• Podstawowym działaniem jest chłodzenie tkanek przez polewanie miejsca poparzonego czystą, zimną, najlepiej bieżącą wodą, przez ok. 15 min dużą powierzchnię lub do ustąpienia bólu małą powierzchnię. Przy zbyt długim chłodzeniu rozległych oparzeń można doprowadzić do nadmiernego ochłodzenia organizmu, co objawia się dreszczami. Ochłodzenie miejsca poparzonego skraca czas przegrzania, co może zmniejszyć głębokość oparzenia. Zabieg chłodzenia jest tym skuteczniejszy im krótszy okres upłynie od momentu oparzenia. Przy oparzeniach dłoni należy na tym etapie pozdejmować wszelkiego rodzaju biżuterię. Przy oparzeniach jamy ustnej, jeśli poszkodowany jest przytomny, powinien ssać kostki lodu, albo płukać jamę ustną zimną wodą.
• W dalszej kolejności rany oparzeniowe osłania się jałowym opatrunkiem – na ranę nakłada się jałowe gaziki lub gazę (w zależności od rozległości oparzenia). Opatrunek nie może wywierać żadnego nacisku na miejsce oparzone.
• Należy również zadbać o komfort psychiczny i fizyczny poszkodowanego (chronić przed utratą ciepła, bądź przed przegrzaniem).
• W przypadku stwierdzenia objawów wstrząsu należy ułożyć poszkodowanego na plecach, z podniesionymi nogami.
• Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny, należy sprawdzić oddech i tętno, w razie braku - ABC resuscytacji.

Jako oparzenia, które wymagają konsultacji lekarskiej traktujemy:

• Oparzenia przekraczające 3 % powierzchni ciała.
• Oparzenia twarzy, szyi i klatki piersiowej, krocza.
• Oparzenia II i III stopnia.

OPARZENIA CHEMICZNE:

Są one następstwem działania na skórę stężonych kwasów, zasad (ługów) oraz soli i innych substancji chemicznych. Głębokość i wielkość uszkodzeń zależy od rodzaju substancji, jej stężenia i czasu działania. Dodatkowo niektóre substancje chemiczne jak: fenol, sole rtęci, mogą wchłaniać się do organizmu, powodując ogólne zatrucie. Po oparzeniu substancją o charakterze zasadowym tworzy się martwica rozpływna, a po oparzeniu kwasem tworzy się suchy strup martwiczy. W zależności od drogi zażycia substancji chemicznej, dodatkowym zagrożeniem jest upośledzenie oddychania w następstwie uszkodzenia wejścia do krtani i górnego odcinka dróg oddechowych (wskutek działania wziewnych par) czy perforacja ściany żołądka do której dochodzi w wyniku spożycia substancji.

ZASADY POSTĘPOWANIA PRZY OPARZENIACH CHEMICZNYCH:

• W pierwszej kolejności należy usunąć skażoną odzież używając rękawic ochronnych.
• Dokładnie przemyć miejsce oparzone dużą ilością bieżącej, chłodnej wody.

Uwaga! Przy oparzeniu wapnem niegaszonym nie wolno od razu przemywać wodą! W takim przypadku wapno należy najpierw usunąć mechanicznie (zetrzeć), a dopiero później wypłukać wodą.

• Założyć jałowy opatrunek na ranę.
• Jeśli jest to możliwe należy zabezpieczyć opakowanie po środku żrącym.
• W przypadku połknięcia substancji żrącej nie należy prowokować wymiotów.

W przypadku oparzeń chemicznych konieczna jest konsultacja lekarska.

UWAGA! PRZY ZAOPATRYWANIU OPARZEŃ NIE WOLNO:

• Zrywać odzieży, która przykleiła się do skóry.
• Dotykać ran oparzeniowych, opatrywać niejałowymi materiałami (np. chusteczkami higienicznymi, watą).
• Smarować miejsca oparzonego takimi środkami, jak różnego rodzaju maści, kremy, tłuszcz, białko jaja kurzego, spirytus, ani używać żadnych innych tzw. domowych sposobów.
• Nakłuwać lub przebijać samodzielnie pęcherzy.

Aby dodać komentarz, zaloguj się!