Pytanie:
Jaki jest stosunek prawny lekarza z I stopniem specjalizacji do lekarza w trakcie rezydentury w kontekście przepisów o ratownictwie medycznym dotyczących lekarza systemu?
Nie potrafię zinterpretować ustawy, która obecnie obowiązuje w ratownictwie medycznym. Moja wątpliwość polega na tym, iż istnieje pojęcie lekarza systemu, który jest wyłącznie lekarzem medycyny ratunkowej lub specjalizującym się w medycynie ratunkowej (jeśli dobrze rozumiem).
Obecnie mogą pracować również lekarze posiadający specjalizację I lub II stopnia m.in. z chirurgii ogólnej, ortopedii, interny itp.
Jaki jest stosunek prawny lekarza I stopnia do lekarza w trakcie rezydentury (w trakcie 3-go roku rezydentury), gdyż lekarz I stopnia z w/w specjalizacjami jest również określany jako lekarz systemu ratownictwa medycznego?
Odpowiedź:
udzielona 17 lutego 2011 r.
Sytuacja, w której jeden lekarz posiada specjalizację I stopnia, a inny lekarz ukończył trzeci (albo inny) rok specjalizacji odbywanej w trybie rezydentury (albo w innym trybie przewidzianym w art. 16 ust. 1b ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty - tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 857 z późn. zm.), są odmiennymi sytuacjami, które w żaden sposób się nie pokrywają.
Uzasadnienie:
Jeżeli chodzi o specjalizację I stopnia, to obecnie nie ma możliwości jej uzyskania, gdyż dwustopniowy system uzyskiwania specjalizacji (najpierw I stopnia, a dopiero później II stopnia) został zastąpiony systemem jednostopniowym (a właściwie bezstopniowym), w którym lekarz po odbyciu szkolenia specjalizacyjnego od razu uzyskuje tytuł specjalisty. System ten został wprowadzony ustawą z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, która weszła w życie w dniu 27 września 1997 r. oraz wydanym na jej podstawie rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 25 marca 1999 r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy stomatologów (Dz. U. Nr 31, poz. 302 z późn. zm.), które zostało zastąpione kolejnymi rozporządzeniami regulującymi szczegółowe warunki i tryb uzyskiwania tytułu specjalisty. Po wprowadzeniu tego systemu, lekarze, którzy rozpoczęli kształcenie w systemie dwustopniowym mogli je kontynuować przez kilka lat, co więcej lekarze, którzy posiadali I stopień specjalizacji mogli się ubiegać o skierowanie do odbycia specjalizacji i uzyskanie tytułu specjalisty bez postępowania kwalifikacyjnego, przewidzianego w rozporządzeniach.
Oceniając sprawę od strony obowiązujących przepisów prawnych, lekarzowi posiadającemu specjalizację I stopnia nie przysługuje określenie "specjalista w danej dziedzinie medycyny", tak jak ma to miejsce w przypadku lekarza posiadającego II stopień specjalizacji lub tytuł specjalisty. Rozróżnienie to nabrało większego znaczenia po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, tj. po dniu 1 maja 2004 r., gdyż przepisy wspólnotowe określają minimalne wymogi kształcenia specjalizacyjnego w poszczególnych dziedzinach medycyny, a okres ten w przypadku kształcenia prowadzącego do uzyskania I stopnia specjalizacji był poniżej minimalnych okresów określonych w dyrektywach. Zgodnie z tymi przepisami lekarz posiadający I stopień specjalizacji, który chce ubiegać się o uznanie kwalifikacji w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej w celu podjęcia tam wykonywania zawodu, może mieć zaliczony I stopień specjalizacji (jedynie jako część szkolenia prowadzącego do uzyskania tytułu specjalisty w określonej dziedzinie medycyny).
Powyższe uregulowanie prawne jest oderwane od wiedzy i rzeczywistych kwalifikacji posiadanych przez konkretnego lekarza, który pomimo I stopnia specjalizacji może mieć taką samą wiedzę i umiejętności, jak lekarz z II stopniem specjalizacji lub tytułem specjalisty.
Obecnie w trakcie szkolenia specjalizacyjnego, bez względu na to ile trwa całe szkolenie i który rok specjalizacji lekarz ukończył, nie uzyskuje on żadnego dyplomu, tytułu czy stopnia, i dopiero po odbyciu całego szkolenia specjalizacyjnego i pozytywnym złożeniu państwowego egzaminu specjalizacyjnego uzyskuje tytuł specjalisty w danej dziedzinie medycyny.
Pojęcie lekarza systemu jest zdefiniowane w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 8 września 2005 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2006 r. Nr 191, poz. 1410 z późn. zm.) - dalej u.p.r.m. Zgodnie z tym przepisem lekarzem systemu jest lekarz posiadający tytuł specjalisty w dziedzinie medycyny ratunkowej albo lekarz, który ukończył co najmniej drugi rok specjalizacji w dziedzinie medycyny ratunkowej. Należy zauważyć, że specjalizacja w dziedzinie medycyny ratunkowej nie była uzyskiwana w systemie dwustopniowym.
Ponadto do dnia 31 grudnia 2020 r. lekarzem systemu może być także lekarz posiadający specjalizację lub tytuł specjalisty albo który ukończył co najmniej drugi rok specjalizacji w jednej z następujących dziedzin medycyny: anestezjologii i intensywnej terapii, chorób wewnętrznych, chirurgii ogólnej, chirurgii dziecięcej, ortopedii i traumatologii narządu ruchu, ortopedii i traumatologii lub pediatrii (art. 57 u.p.r.m.).
Z powyższego wynika więc, że zasadą jest (ma być), że lekarzem systemu może być wyłącznie lekarz, który posiada tytuł specjalisty lub ukończył co najmniej drugi rok specjalizacji w dziedzinie medycyny ratunkowej, a jedynie czasowo, do chwili uzyskania tej specjalizacji przez odpowiednią liczbę lekarzy (odpowiednią liczbę, czyli taką, która zapewni prawidłowe funkcjonowanie systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne), za lekarzy systemu mogą być uznawani także inni, wymienieni w art. 57 u.p.r.m., lekarze.
Można także wskazać, że wymienione w tym przepisie specjalizacje pokrywają się ze specjalizacjami wskazanymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 20 października 2005 r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów (Dz. U. Nr 213, poz. 1779 z późn. zm.) jako tymi, po odbyciu których lekarz (posiadający w danej dziedzinie specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty) może uzyskać tytuł specjalisty w dziedzinie medycyny ratunkowej według skróconego programu kształcenia.
Małgorzata Brzozowska
ekspert Serwisu Prawo i Zdrowie,
Wolters Kluwer Polska
www.abc.com.pl
www.prawoizdrowie.pl